OLYMPIA ZEUS TAPINAĞI

Olympia Zeus tapınağı, 68*28 m ölçülerinde, 6*13 sütunlu, Dor düzeninde, peripteral bir yapıdır. Mimarlığa ait kısımları kireç taşından, heykeltıraşlık eserleri ise mermerdendir. Cella içeride, yan duvarlara yakın iki sütunlu üç kısma ayrılmıştır. Metoplar doğu ve batı taraflarda altışar tane olmak üzere cella duvarında yer almışlardır

Tapınak Elis bölgesinde bir kült yeri olan ve olimpiyatların yapıldığı Olympia şehrinde inşa edilmiştir.

Elis’li Libon tarafından inşa edilen Zeus Tapınağının İ.Ö. 456 yılında tamamlanmış olduğu anlaşılmaktadır. İnşaatın ne zaman başladığı ve ne kadar süre devam ettiği kesin olarak bilinmemekle beraber, heykeltıraşlığa ait eserlerin 10 yıl içinde tamamlandığı düşünülmektedir. Arkeolojide ve stilistik karşılaştırmalarda tapınağın Paros mermerinden olan alınlık heykelleri ve metopları için genel olarak İ.Ö. 460 civarı kabul edilmektedir. Tapınağı yapan heykeltıraşların kim olduğu bilinmemektedir. Pausanias alınlıkların ustaları olarak Paionios ve Alkamenes’i belirtse de stil yolu ile yapılan karşılaştırmalarda bu konu onaylanmamıştır. Genel görünüşe göre bütün işleri planlayan ve çalışmaları idare eden tek bir usta vardı.

• Alınlıklar: Doğuda Oinomaos ile Pelops arasında yapılan araba yarışından önce ki sahne görülmektedir. Her iki taraf hazırlığını taraf hazırlığını tamamlamış ve derin bir sessizlik içinde yarış anını beklemektedir. Sahnede fırtına öncesi sessizlik hakimdir. Yarış anında başına gelecek felaketten habersiz olan Oinamaos, Tanrı Zeus’un yanında krallığı ile bağdaşır bir şekilde bir eli kalçasında diğer eli ile asasına dayanmış olarak durmaktadır. Pelops ve nişanlısı ise daha mütevazi bir ifade taşır.

Doğu alınlığın tertip ve tamamlanması genel olarak iki şekilde yapılmaktadır. Studniczka’ya göre Pelops ve taraftarları alınlığın sağ yarısında, Kral ve taraftarları ise alınlığın sol tarafında yer alırlar. Elinde kalkan ve mızrakla tasvir edilen Pelops’un yanında, nişanlısı Hippodameia, Kralın yanında ise karısı Sterope bulunmaktadır. Diz çökmüş vaziyette tasvir edilen hizmetçilerden sonra her iki tarafın arabaları gelmektedir. Pelops’un arabasının arkasında elini yüzüne dayamış şekilde oturan rahip bulunmaktadır. Kralın arabasının arkasında, arabacı Myritilos ve onunda arkasında diğer rahip bulunmaktadır. Köşelerde ise yatan figürler yer almıştır. Treu’nun düzenlemesinde taraflar yer değiştirmekte ve böylece Pelops ile Oinamos Tanrı Zeus’a değil de taraftarlarına doğru hafifçe dönmektedir.

Batı alınlıkta, Peirithaos’un düğününde kadınları kaçırmaya kalkışan Kentaurlar ile Lapitler arasında çıkan kavga tasvir edilmiştir. Lapitlerin Kralı Peirithaos ve arkadaşı milli kahraman Theseus mücadeleye katılmışlardır. Alınlığın ortasında iri gövdesi ile Apollon hakimane bir şekilde durmaktadır. Tanrının sağında görülen Peirithaos, Hippodemeia’yı götürmek üzere yakalamış olan Kentaoura kılıcını indirmek üzeredir. Apollon’un sol tarafında duran Theseus da Kentaur’a vurmak için baltasını kaldırmış durumdadır.

Köşelerde ki figürlerin bazıları diğer figürlere nazaran stil bakımından farklı olup daha geç bir döneme ait özellikler gösterirler. Böylece alınlığın bazı figürlerinin herhangi bir sebepten ötürü sonradan değiştirilmiş olduğu tahmin edilmektedir.

Apollon bazı noktalarda Sarışın oğlanı hatırlatır. Benzerliği özellikle saçın düzeni ve linear şekilde işlenişinde bulmak mümkündür. Fakat Apollon onun gibi somurtkan olmayıp tanrı olmanın verdiği etkileyici bir ifade taşır. Apollon’da göz kapakları ve dudakların işlenişi daha ahenklidir. Hatta Apollon’un etkileyici ifadesini Attika-İon etkisi ile açıklamak isteyenlerde vardır. Apollon’u Kritios oğlanı ile de karşılaştırmak mümkündür. Yüz ifadesi vücudun yukarı kısmında görülen hareket ve çenenin dolgunluğu bakımından bu 2 eser birbirine benzer. Fakat Apollon’da harmoni bakımından başarı daha üstündür.